Benzoylperoksyd — skuteczny środek do zwalczania wyprysków
Trądzik
Trądzik często pojawia się w okresie dojrzewania i może utrzymywać się w dorosłym życiu z powodu różnych czynników, w tym genetycznych, hormonalnych i środowiskowych. Ta reakcja skóry, objawiająca się nieestetycznymi i często bolesnymi zmianami, ma różny wygląd w zależności od stopnia nasilenia. Nadtlenek benzoilu jest jednym z najczęściej zalecanych składników w celu zmniejszenia trądziku. Dowiedz się, jak jego właściwości i mechanizm działania czynią go cennym sojusznikiem w walce z wypryskami.
Trądzik i nadtlenek benzoilu: odkrywamy skuteczność
Trądzik to choroba skóry, objawiająca się stanem zapalnym mieszka włosowo-łojowego, obszaru odpowiedzialnego za produkcję sebum i wzrost włosów. Jego rozwój może być spowodowany różnymi czynnikami: nadmierną ilością bakterii Cutibacterium acnes, nawracającymi stanami zapalnymi, nadmierną produkcją sebum lub zaburzonym procesem keratynizacji, co powoduje gromadzenie się martwych komórek wewnątrz mieszka. W rezultacie prowadzi to do zatykania porów i tworzenia się zaskórników.
Trądzik klasyfikuje się według stopnia nasilenia na cztery główne poziomy:
- 1 stopień — łagodna forma trądziku, objawiająca się drobnymi zaskórnikami i pojedynczymi grudkami.
- 2 stopień — łagodny lub umiarkowany trądzik, charakteryzujący się obecnością zaskórników, grudek i kilku krost.
- 3 stopień — umiarkowanie ciężki lub ciężki trądzik, z większymi grudkami, krostami i pojedynczymi torbielami, które mogą dotyczyć twarzy, szyi i górnej części tułowia.
- 4 stopień — najcięższa forma, charakteryzująca się dużą liczbą zmian torbielowatych.
Skuteczność nadtlenku benzoilu w leczeniu trądziku
Nadtlenek benzoilu jest uważany za skuteczny środek przeciwko trądzikowi od 1 do 3 stopnia. Jego działanie polega na niszczeniu bakterii Cutibacterium acnes, które wywołują stany zapalne, a także na zmniejszeniu nadmiaru sebum na powierzchni skóry i w porach. Ponadto, sprzyja łagodnemu złuszczaniu, usuwając martwe komórki naskórka. Skuteczność nadtlenku benzoilu w walce z wypryskami potwierdzają liczne badania.
Przegląd, który objął kilka baz danych i obejmował 2 234 uczestników przez 12 tygodni, porównywał działanie nadtlenku benzoilu (samodzielnie lub w połączeniu z innymi środkami) z placebo.
W 72 badaniach brali udział pacjenci z łagodnym lub umiarkowanym trądzikiem, a w 26 – z umiarkowanie ciężkim lub ciężkim.
Uzyskane wyniki, oparte na samoocenie uczestników, wskazują, że nadtlenek benzoilu – zarówno w postaci monoterapii, jak i w połączeniu z innymi metodami – może być skuteczniejszy niż placebo lub brak leczenia w celu poprawy stanu skóry.
Ponadto, zgodnie z wynikami tego badania, nadtlenek benzoilu okazał się równie skuteczny jak adapalen lub klindamycyna – antybiotyki powszechnie stosowane w leczeniu trądziku.
Złożony mechanizm działania nadtlenku benzoilu
Liczne badania wykazały, że nadtlenek benzoilu skutecznie zwalcza trądzik dzięki połączeniu kilku różnych mechanizmów działania. Posiada on właściwości antybakteryjne, sebostatyczne, keratolityczne i przeciwzapalne.
Właściwości antybakteryjne nadtlenku benzoilu
Po nałożeniu na skórę nadtlenek benzoilu wchodzi w interakcję z cysteiną zawartą w naskórku, rozrywając wiązanie nadtlenkowe związku. Prowadzi to do powstania rodnika benzoilowego, który jest szybko neutralizowany przez organizm, a także innych rodników, w tym reaktywnych form tlenu, takich jak jony ponadtlenkowe i rodniki hydroksylowe. Te rodniki wchodzą w interakcje z białkami bakteryjnymi, utleniając je i zakłócając żywotność i funkcje bakterii.
Zgodnie z badaniem opublikowanym w Journal of the National Center for Biotechnology Information, codzienne stosowanie 10% nadtlenku benzoilu przez dwa tygodnie zmniejszało ilość Cutibacterium acnes w mieszkach włosowych o 98%. Wyniki są porównywalne z uzyskanymi podczas antybiotykoterapii, choć liczba uczestników w badaniu nie została ujawniona, dlatego wyniki należy interpretować ostrożnie.
Ochrona sebum przed utlenianiem
Badanie wykazało również, że nadtlenek benzoilu chroni sebum przed utlenianiem. Zmniejszył o 50% wolne kwasy tłuszczowe, które powstają w wyniku rozkładu sebum pod wpływem Cutibacterium acnes – bakterii wywołującej reakcje zapalne. Nasycone kwasy tłuszczowe, takie jak palmitynowy (C16:0), stymulują produkcję cytokin prozapalnych w sebocytach i keratynocytach, co pogarsza przebieg trądziku.
Właściwości keratolityczne
Cząsteczki powstające podczas dysocjacji nadtlenku benzoilu rozkładają się do dwutlenku węgla. Po kontakcie ze skórą nadtlenek benzoilu tworzy dwa rodniki – rodnik benzoilowy i reaktywne formy tlenu. Niestabilny rodnik benzoilowy rozpada się na rodnik fenylowy (C6H5) i CO2. Sprzyja to odnowie komórek, stymulując złuszczanie martwych komórek z powierzchni skóry. Dwutlenek węgla delikatnie zakwasza środowisko i zwiększa aktywność metaboliczną komórek, co poprawia naturalne złuszczanie i ogólny stan skóry.
Pośrednie właściwości przeciwzapalne
Zmniejszając obciążenie bakteryjne, nadtlenek benzoilu zmniejsza miejscowy stan zapalny. Mniej bakterii oznacza mniejszą stymulację układu odpornościowego, co prowadzi do zmniejszenia zaczerwienienia, wyprysków i reakcji zapalnych.
Jednakże, chociaż wolne rodniki powstające pod wpływem nadtlenku benzoilu odgrywają kluczową rolę w leczeniu trądziku, ich nadmiar może powodować fototoksyczność. Dlatego ważne jest, aby stosować ten środek wieczorem i następnego dnia koniecznie używać produktów z filtrem przeciwsłonecznym.
Linki do źródeł
- DAVIS M. Acne. Dermatology and Therapeutics (2009).
- ERTUGRUL H. Acne vulgaris. National center for Biotechnology Informations (2014)
- LUN HON K. & al. Dermatology: how to manage acne vulgaris. National center for Biotechnology Informations (2021).
- DEHGHAN D. & al. Novel topical drug delivery systems in acne management: Molecular mechanisms and role of targeted delivery systems for better therapeutic outcomes. Journal of Drug Delivery Science and Technology (2022).
- LEIHONG X. & al. Fatty Acid Profiling in Facial Sebum and Erythrocytes From Adult Patients With Moderate Acne. Frontiers in physiology (2022).
- GOODMAN B. & al. Benzoyl Peroxide. National Center for Biotechnology Informations (2024).

