Siarka — rozwiązanie dla skóry skłonnej do trądziku?

Istnieje wiele miejscowych środków do leczenia trądziku — wśród nich nadtlenek benzoilu, antybiotyki, retinoidy, kwas azelainowy, a także siarka.

Siarka wchodzi w skład najróżniejszych produktów — od mydła po lotiony — i jest jednym z najstarszych znanych środków, które pomagają walczyć z wypryskami i sprawiają, że skóra staje się czystsza. Ale jak dokładnie ona działa?

Trądzik: jakie są przyczyny jego powstawania?

Trądzik — to złożona choroba skóry, na rozwój której wpływają hormony, czynniki genetyczne i styl życia. To najczęstszy problem dermatologiczny, z którym pacjenci zgłaszają się do lekarzy: w 2022 roku we Francji na trądzik przypadało około 9% wszystkich konsultacji dermatologicznych. Dla porównania, na egzematozy, łuszczycę i raka skóry przypadało odpowiednio 3,7%, 3,5% oraz 0,2% przypadków.

Od niezapalnych zaskórników po zapalne grudki, krosty, torbiele i guzki — istnieje wiele przyczyn, które powodują pojawienie się wyprysków, i często działają one w połączeniu.

• Jedną z takich przyczyn są bakterie wywołujące trądzik. Wśród wielu szczepów, które mogą powodować stan zapalny skóry (Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus aureus), najczęstszym jest Cutibacterium acnes (wcześniej Propionibacterium acnes). Te bakterie naturalnie wchodzą w skład mikrobiomu skóry, jednak częste dotykanie twarzy może zwiększyć ich liczbę. Dostając się do porów, zaczynają się rozmnażać, wywołując zapalenie, zaczerwienienie, obrzęk i pojawienie się ropy. To właśnie ta reakcja sprawia, że wysypka jest czerwona i podrażniona.
• Nadmiar sebum — główna przyczyna pojawiania się niedoskonałości skóry. Nadaktywność gruczołów łojowych jest typową cechą skóry tłustej i może prowadzić do kilku problemów. Po pierwsze, nadmiar sebum gromadzi się w porach, miesza się z zanieczyszczeniami i tworzy twarde "korki", które jeszcze bardziej podrażniają skórę. To właśnie one są przyczyną powstawania zaskórników czarnych i białych. Po drugie, bakterie wywołujące trądzik żywią się sebum, więc im więcej go na powierzchni skóry lub w porach — tym aktywniej się rozmnażają. Zatem nadmierna produkcja sebum znacząco przyczynia się do powstawania wyprysków.
• Jeszcze jeden czynnik — nagromadzenie martwych komórek skóry. W procesie odnowy komórkowej skóra nieustannie złuszcza stare komórki i zastępuje je nowymi. W młodej skórze cykl ten trwa około 28 dni. Zazwyczaj większość martwych komórek złuszcza się naturalnie, ale część z nich pozostaje na powierzchni skóry lub dostaje się do porów, gdzie przyczynia się do tworzenia twardych "korków", które również prowadzą do białych i czarnych zaskórników.

Jaki wpływ ma siarka na trądzik?

Uważa się, że siarka jest bardziej skuteczna w walce z łagodnymi i umiarkowanymi zapalnymi formami trądziku, a także z trądzikiem zaskórnikowym. Dlatego, jeśli masz czerwone wypryski, czarne czy białe zaskórniki lub ich połączenie, siarka może poprawić stan skóry dzięki swoim licznym właściwościom. Jednocześnie przy średnio-ciężkich i ciężkich formach trądziku lub przy torbielowatych wypryskach jej skuteczność jest niższa, zwłaszcza jeśli używać siarki jako jedynego środka leczniczego.

Pochłania sebum

Siarka pomaga wchłaniać nadmiar sebum, które jest jedną z głównych przyczyn trądziku. Ona wysusza wypryski, odblokowuje zapchane pory i zapobiega tworzeniu się nowych zaskórników.

Neutralizuje bakterie

Po nałożeniu na skórę siarka przekształca się w siarkowodór (H₂S) pod wpływem trzech enzymów — cystathionine-γ-lyase, cystathionine-β-synthase oraz 3-mercaptopyruvate sulfurtransferase.

Ten związek ma działanie bakteriobójcze, zwłaszcza przeciwko Propionibacterium acnes, zapobiegając rozprzestrzenianiu się bakterii, które wywołują trądzik i podrażnienia. Badania pokazują również, że siarka jest skuteczna w walce z trądzikiem pospolitym, spowodowanym przez Staphylococcus, a także niszczy grzyby i inne pasożyty.

Złuszcza skórę

Siarka posiada właściwości keratolityczne, czyli sprzyja złuszczaniu martwych komórek i przyspiesza odnowę skóry. Pomaga to zapobiegać zatykaniu porów, które jest początkowym etapem tworzenia się wyprysków.

Zmniejsza stan zapalny

Badania dowiodły, że siarka wpływa na przepuszczalność błon komórkowych w tkankach, dotkniętych stanem zapalnym. Jej działanie wzmacnia efekt naturalnych hormonów, które zmniejszają ból, pomagając skórze uspokoić się i zmniejszyć zaczerwienienie.

Niezależnie od tego, czy używasz siarki jako maski do twarzy 1–2 razy w tygodniu dla profilaktyki, czy jako celowanego środka do leczenia uporczywych wyprysków, jest ona uważana za wielofunkcyjnego pomocnika w walce z trądzikiem. Badania kliniczne potwierdzają jej skuteczność przy łagodnym i umiarkowanym trądziku — po 4–6 tygodniach regularnego stosowania zazwyczaj obserwuje się znaczące zmniejszenie ilości zapalnych i zaskórnikowych zmian.

Jednak obecnie dowodów jest niewystarczająco, aby uznać siarkę za w pełni skuteczną jako jedyny środek leczniczy na trądzik. Częściej stosuje się ją w połączeniu z innymi substancjami czynnymi, takimi jak nadtlenek benzoilu, kwas salicylowy, sulfacetamid sodu lub alfa-hydroksykwasy (AHA), które posiadają podobne właściwości przeciwzapalne i keratolityczne.

W kombinacji te składniki działają synergicznie, wzmacniając nawzajem swój efekt i poprawiając wyniki leczenia.

Jednak, dla ostatecznego potwierdzenia skuteczności siarki przy trądziku potrzebne są dalasze badania kliniczne.

Siarka przeciwko bliznom potrądzikowym?

Siarka nie jest środkiem do leczenia blizn potrądzikowych. Istnieją znacznie skuteczniejsze sposoby na stymulowanie gojenia skóry i zmniejszenie przebarwień pozapalnych — w tym profesjonalne zabiegi, takie jak mikrodermabrazja lub wypełniacze dermalne. Jednocześnie siarka może nieco poprawić stan skóry dzięki swojemu działaniu złuszczającemu, wyrównując koloryt i rozjaśniając brązowe plamy, które mogą pozostawać po zagojeniu się zapalnych wyprysków.